Công trình kiến trúc cổng làng Vân Tra

Làng Vân Tra cũng như nhiều làng quê khác, có lịch sử hình thành, tồn tại và phát triển từ hàng ngàn năm qua. Trải suốt quá trình biến thiên của lịch sử, làng Vân Tra vẫn luôn luôn gắn liền với những hình ảnh thân thương. Đặc biệt hơn những hình ảnh của ngôi đình của mái chùa cổ kính ngàn năm đã được nhà nước công nhận là di tích lịch sử, văn hóa nghệ thuật cấp quốc gia. Trong những năm vừa qua, cùng với sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội, làng Vân Tra đã từng bước thay da đổi thịt. Nhân dân trong làng mọi người đều có cuộc sống cơm no áo ấm, nhà cửa khang trang, đường làng ngõ xóm sạch sẽ phong quang. Đời sống văn hóa tinh thần được nâng cao, phát triển phong phú và đa dạng. Nhưng trong kí ức xa xưa của cha ông còn lưu lại vẫn mờ tỏ đâu đó hình ảnh một cổng làng dù rất đơn sơ nhưng đã trở thành niềm nhung nhớ, nỗi khắc khoải một thời. Hình ảnh một cổng làng đã trở nên niềm mong ước, nỗi khát khao của mỗi người dân trong làng bấy lâu nay. Đã nhiều lần bàn bạc, nhiều ý kiến thiết tha đề nghị, khởi xướng về đề tài cổng làng trong nhiều năm trở lại đây. Vào năm 2005 một ý tưởng và một quyết tâm đã được ban quản lý làng văn hóa nung nấu cùng với sự tham gia sôi nổi nhiệt huyết của đại diện các dòng họ và các bậc cao lão trong làng về việc tiến hành xây dựng cổng làng. Quá trình bàn luận xem xét và cân nhắc, ngay từ gần chục năm trước các bậc cao lão đã thống nhất ý kiến với cấp ủy chi bộ và ban quản lý làng văn hóa lấy địa điểm đầu con đường được hình thành sau quy hoạch dân cư từ đường 208 giáp bờ sông Rế vào di tích đình làng để xây dựng cổng làng. Đồng thời cũng thống nhất quan điểm, mục đích, ý nghĩa xây dựng cổng làng trong lúc này, với sự phát triển theo xu hướng đô thị hóa tốc độ nhanh như hiện nay thì một cổng làng sẽ trở thành một biểu trưng, một hình ảnh gắn liền với tên làng mang hai chữ Vân Tra sẽ tồn tại và lưu lại cho các thế hệ mai sau mãi mãi nhớ về quê hương của mình. Nhân đây cũng nên nhắc nhớ và ôn lại lịch sử đầy tự hào của đất và người Vân Tra cả trong chiều sâu, chiều dài lịch sử từ thời Đinh, Lê, Lý, Trần. Cũng chính địa điểm cổng làng bây giờ xưa kia từng có tên gọi Bến Thóc. Nơi hội tụ giao thương giữa các vùng miền lân cận, buôn bán sầm uất trên bến dưới thuyền và là nơi trải qua nhiều triều đại vua quan đã lấy nơi này làm nơi tập kết quân lương, tiếp ứng cho những trận đánh chống quân xâm lược trên sông Bạc Đằng lịch sử. Nơi các vua quan làm địa điểm dừng chân khi đi kinh lý miền duyên hải. Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Tại Bến Thóc này đã trở thành nơi tập kết của một mũi tấn công bí mất của lực lượng bộ đội chủ lực trong trận đánh kho Sở Dầu lịch sử đã được sự hỗ trợ trực tiếp dẫn đường của các dân quân du kích người làng Vân Tra. Là nơi ghi nhiều dấu ấn những trận đánh phục kích diệt giặc của lực lượng du kích địa phương, ngăn chặn những cuộc hành quân và càn quét của địch từ bốt Rế xuống, từ Hải Phòng lên.

Vào những năm sáu mươi của thể kỉ trước, khi cuộc chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ đánh phá Hải Phòng. Cũng tại mảnh đất Bến Thóc này một trận địa pháo phòng không của sư đoàn 363 cắm chốt bảo vệ thành phố. Đơn vị đã trải qua nhiều trận đánh ác liệt và lập nên nhiều chiến công. Là nơi như trở thành biểu tượng cho tình quân dân giữa những người chiến sỹ dũng cảm với những người dân làng Vân Tra. Vào những ngày mùa hè năm 1965 máu lửa. Tại trận địa phòng không của sư 363 trên vị trí Bến Thóc này một khẩu đội gồm bảy cán bộ chiến sỹ của đơn vị đã anh dũng hy sinh trong chiến đấu, gây xúc động hàng ngàn người dân địa phương. Năm tháng qua đi, vết tích chiến tranh và trận địa năm xưa không còn nữa. Nhưng những người anh hùng ấy và đơn vị anh hùng ấy như luôn hiện hữu in dấu nới đây, in dấu trong ký ức và trong lòng mỗi người dân làng Vân Tra. Đó là tất cả những lý do khởi xướng, ý tưởng nung nấu về ý nghĩa lịch sử sâu sắc chân thực và sống động nhất, từ trong lãnh đạo vận động tuyên truyền ra toàn thể các tầng lớp nhân dân trong lòng về việc việc quyết định đặt vị trí xây dựng cổng làng tại địa danh Bến Thóc lịch sử của làng Vân Tra. Khi đại đa số nhân dân đã đồng lòng nhất trí, ban vận động xây dựng làng văn hóa hạ quyết tâm vừa tiến hành triển khai thực hiện vừa tiếp tục tuyên truyền và giải thích để nhân dân hiểu, nhiệt tình ủng hộ, tích cực tham gia. Được sự tạo điều kiện và ủng hộ cao của lãnh đạo xã An Đồng. Ngày khởi công công trình được ấn định và tiến hành vào ngày 17 tháng 10 năm 2011. Lãnh đạo huyện, lãnh đạo xã cùng bà con dân làng đã tích cực tham gia đóng góp công của xây dựng Cổng làng. CLB Bogger Đất Cảng đã trao tặng 1.000.000 đ là chút đóng góp của CLB tham gia cùng dân làng. Vượt qua mọi khó khăn về nguồn vốn và thời tiết, công trình được tiến hành trong sự quan tâm, cổ vũ, động viên và trông đợi từng ngày của mỗi người dân trong làng. Quá trình trước và trong thi công, lãnh đạo làng văn hóa đã tổ chức tham khảo, trưng cầu ý kiến rộng rãi trong nhân dân và các nhà chuyên môn, các cá nhân và tập thể có kinh nghiệm, có kiến thức để đúc rút lấy những điểm, những nét kiến trúc vừa dân tộc vừa hiện đại. Không cầu kì rườm rà về cấu trúc hình khối cũng như mọi đường nét về hoa văn trang trí, nhưng vẫn mang đậm nét cổ truyền thanh thoát và bay bổng, đảm bảo sự bền vững, uy nghi và đặc trưng riêng của Vân Tra.

Sau nhiều lần cất công đi lại thăm quan học hỏi, rút kinh nghiệm từ nhiều địa phương trong thành phố cũng như những tỉnh thành khác. Sau nhiều lần trưng cầu ý kiến và lắng nghe những lời tâm huyết tham gia góp ý của nhân dân. Ban lãnh đạo làng văn hóa đã biết tập hợp sự đoàn kết và trí tuệ tập thể để đưa vào từng hạng mục, từng đường nét của công trình cổng làng để ngày hôm nay sau khi hoàn thành công trình, cổng làng đã trở thành niềm vui to lớn, niềm tự hào và tình cảm xúc động của toàn thể cán bộ nhân dân làng văn hóa Vân Tra. Một công trình mang đậm nét văn hóa truyền thống dân tộc. Phản ánh tính sáng tạo tập thể, mang dấu ấn tình cảm, trí tuệ của mỗi gia đình, mỗi người dân trong làng. Một công trình mang tính biểu trưng, một tài sản văn hóa mang ý nghĩa vừa vật thể vừa phi vật thể của làng Vân Tra, và hơn hết là cổng làng mang tên Làng Vân Tra sẽ theo thời gian mãi mãi trường tồn đến mai sau mặc cho bạn vật đổi dời, mặc cho thời cuộc vần xoay và mưa nắng vật vã của đất của trời. Đó là ý nghĩa vĩnh cửu, là niềm tin và niềm tự hào về một cổng làng, một mong đợi lâu nay của toàn thể nhân dân làng Vân Tra. Cổng làng Vân Tra đã trở thành hiện thực, uy nghi, bề thế trên vị trí phía đông bắc đầu làng. Hàng ngày chứng kiến cuộc sống đang thay da đổi thịt, tươi thắm hạnh phúc của từng gia đình từng người dân làng Vân Tra, đồng thời mở ra mọi mối quan hệ giao lưu, kết nối, đoàn kết giữa các làng, xã bạn và anh em bè bạn gần xa. Cũng kể từ nay hai tiếng Cổng làng thân thương sẽ đồng hành với mỗi người và sẽ mang trong mình mọi buồn vui, lo toan, những hạnh phúc những tâm tư tình cảm của lớp lớp thế hệ cha ông lưu lại cho con cháu mai sau.